Een groot aantal vermogende particulieren heeft last van extreem hoge belastingdruk op belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (box 3). Zij willen risicomijdend beleggen, en bezitten vaak spaarrekeningen of depositorekeningen. Het rendement hierop nadert op dit moment veelal 0% terwijl de box 3-heffing uitgaat van een forfaitair rendement oplopend tot 5,69%. Hierdoor kan de box 3-heffing bij grotere vermogens oplopen tot 1,8% van het vermogen in 2021.

Wijziging Box 3-heffing voor spaargeld Dat de belastingheffing op spaargeld zeer onrechtvaardig uitpakt voor belastingplichtigen is uiteindelijk ook doorgedrongen tot de politiek. Daarom was een wetswijziging aangekondigd waarbij grotere bedragen aan spaartegoeden, tot € 440.000 (€ 880.000 voor partners), waren vrijgesteld van box 3-heffing. Deze weg is echter weer verlaten voor nader onderzoek naar hervorming van box 3 op langere termijn. Ondertussen is voor 2021 een aantal maatregelen voorgesteld waardoor belastingplichtigen met kleinere vermogens minder (of helemaal geen) box 3-heffing gaan betalen. Onder meer wordt het heffingsvrije vermogen verhoogd en worden de tariefschijven en het tarief aangepast. Belastingplichtigen met grotere vermogens hebben geen voordeel van deze aanpassingen. Voor hen blijft de ongunstige box 3-heffing op spaartegoeden volledig in stand. Sterker nog: zij worden vanaf 2021 nog zwaarder belast. Deze heffing kan echter eenvoudig worden voorkomen door het vermogen onder te brengen in een open fonds voor gemene rekening (OFGR) dat onderworpen is aan de vennootschapsbelasting. Box 3 vermijden middels een BV of een OFGR? De hoge box 3-heffing kan ook worden voorkomen door het vermogen onder te brengen in een BV. Een BV geeft echter meer formaliteiten, zowel bij oprichting als bij ontbinding. Bovendien is een BV minder flexibel en is de privacy minder goed beschermd. Een OFGR heeft hierdoor vaak de voorkeur bij voorkoming van extreem hoge box 3-heffing. Hoe hoog is de heffing in box 3 voor 2021? De box 3-heffing bedraagt 31% over het forfaitaire rendement van de waarde van de bezittingen verminderd met de waarde van de schulden. Bij de berekening van het forfaitaire rendement wordt sinds 2017 onderscheid gemaakt tussen rendementsklasse I voor sparen en rendementsklasse II voor beleggen. Hierbij wordt er altijd van uitgegaan dat een gedeelte van het vermogen bestaat uit beleggingen. Klasse I weegt zwaarder bij de kleinere vermogens en Klasse II weegt zwaarder bij de hogere vermogens. Jaarlijks wordt de bijstelling van de rendementspercentages (op basis van actuele marktontwikkelingen) bekendgemaakt in een kamerbrief. Voor 2021 wordt uitgegaan van een spaarrendement van 0,03% en een beleggingsrendement van 5,69%. Het forfaitaire rendement (mix van sparen en beleggen) voor 2021 bedraagt voor vermogens: van € 0 tot en met € 50.000: 1,89%; van € 50.000 tot en met € 950.000: 4,50%, en bij meer dan € 950.000: 5,69%. In de praktijk komen echter regelmatig situaties voor waarbij het bezit (nagenoeg) uitsluitend bestaat uit spaar(deposito)rekeningen. In deze situaties leidt toepassing van het forfaitaire rendement tot een extreme belastingdruk. Voorbeeld Stel een weduwe van 77 jaar heeft haar hele vermogen van € 650.000 belegd in een spaardeposito met een rente van 0,4% per jaar. Haar rendement bedraagt € 2.600. Van haar vermogen wordt € 600.000 (na heffingsvrij vermogen) belast met box 3-heffing. Deze belasting bedraagt € 7.965 per 1 januari 2021. Een belastingdruk van 306%! Wat is een open fonds voor gemene rekening (OFGR)? Een (open) fonds voor gemene rekening is niet gedefinieerd in wetgeving. Een OFGR is een overeenkomst gericht op het aantrekken van gelden/activa van de participanten om daarmee gezamenlijk te beleggen, waarbij de participanten naar rato van hun inleg in de opbrengst van die beleggingen delen. Een OFGR moet minimaal twee participanten hebben (echtgenoten gehuwd in algehele gemeenschap van goederen worden daarbij aangemerkt als één participant). In de praktijk kan gemakkelijk aan dit vereiste worden voldaan doordat de tweede participant slechts een bescheiden vermogen hoeft in te brengen. Het OFGR kan worden vastgelegd in een onderhandse overeenkomst. Bij deze overeenkomst worden verhandelbare participatiebewijzen uitgegeven. Het vermogen wordt door de participanten gestort in het OFGR. Er is geen sprake van rechtspersoonlijkheid. Belastingvoordeel OFGR vooral bij spaarsaldi en beleggingen met laag risicoprofiel Het is de bedoeling dat het OFGR wordt onderworpen aan de vennootschapsbelasting. Daarvoor moet sprake zijn van verhandelbare bewijzen van deelgerechtigdheid. Dit is het geval als de participatiebewijzen kunnen worden verkocht aan de andere participanten of aan het fonds zelf zonder toestemming van de andere participanten. Onderbrengen van vermogen in een OFGR is vooral interessant voor spaarsaldi en voor beleggingen met een laag verwacht rendement en een laag risicoprofiel. Als beleggingen worden aangehouden met een hoger verwacht rendement, dan zal het fiscaal sneller voordelig zijn de beleggingen in box 3 te houden. Vervolg voorbeeld Stel de weduwe uit het voorbeeld belegt vóór 1 januari 2021 € 600.000 van haar vermogen in een OFGR (€ 50.000 blijft belegd in box 3 en valt onder het heffingsvrije vermogen). Van het rendement van € 2.600 wordt dan € 2.400 belast tegen het vennootschapsbelastingtarief van 15%, oftewel € 360. Netto resteert dan € 2.040 in het OFGR. Als die winst op een bepaald moment naar privé wordt uitgekeerd, is daarover nog eens 26,9%, oftewel € 549 inkomstenbelasting verschuldigd (aanmerkelijk-belangbelasting). Per saldo resteert dan € 1.491 in het OFGR. De belastingdruk in 2021 daalt dan naar 14% als de winst voorlopig in het OFGR blijft en daalt naar 35% bij volledige uitkering van de winst naar privé, tegenover een belastingdruk van 306% in box 3. Publicatieplicht en UBO-register bij OFGR en spaar-BV Een ander voordeel van het OFGR ten opzichte van de BV is dat het OFGR geen publicatieplicht heeft bij de Kamer van Koophandel (KvK). Jaarlijks zal een BV in ieder geval een balans moeten deponeren, waarbij het eigen vermogen zichtbaar is. En ook moeten alle bestuurders worden ingeschreven in het openbare Handelsregister. Een enig aandeelhouder van een BV is ook zichtbaar op het uittreksel van de KvK. Deze verplichtingen kunnen worden vaak gezien als een inbreuk op de privacy en worden met een OFGR voorkomen. Vanaf 2020 zijn ondernemingen verplicht om hun eigenaren of de personen die zeggenschap hebben in een UBO-register in te schrijven. UBO staat voor Ultimate Beneficial Owner, ofwel de natuurlijk persoon die uiteindelijk eigenaar is of de zeggenschap heeft over een juridische entiteit. Onlangs is het UBO-register voor vennootschappen en andere juridische entiteiten in werking getreden. Het UBO-register is onderdeel van het handelsregister. Voor het fonds voor gemene rekening (FGR) zal eveneens een verplichting tot registratie van UBO's gaan gelden. Die verplichting wordt ingevoerd bij een afzonderlijk wetsvoorstel dat ter consultatie is gepubliceerd. Naar verwachting wordt binnenkort een (aangepast) wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Beleid Ministerie over OFGR Het Ministerie van Financiën is niet blij met het verschijnsel van het OFGR. Op basis van een zogenaamd WOB-verzoek is intern beleid van het Ministerie gepubliceerd op basis waarvan de Belastingdienst in de praktijk kan toetsen of daadwerkelijk sprake is van een OFGR. Vooral de standpunten van het Ministerie over de ‘overheersende participant’ en minderjarigen trekken daarbij de aandacht. Bij overheersende participant 90/10 is sprake van ‘gemene rekening’ Van ‘gemene rekening’ is volgens het Ministerie geen sprake als een overheersende participant de overige participanten erbij heeft gezocht om naar de vorm sprake te doen zijn van ‘gemene rekening’. Als twee (overigens voldoende onafhankelijke) participanten door middel van een fonds beleggen en de ene participant heeft een aandeel van 10% en de andere van 90% dan kan er (volgens het Ministerie) van worden uitgegaan dat nog net sprake is van ‘gemene rekening’. Er wordt niet aangegeven wat wordt verstaan over ‘het erbij zoeken van overige participanten’. Dit lijkt mij in de praktijk ook lastig aan te tonen. Verder valt op dat wordt gesproken over ‘overigens voldoende onafhankelijke participanten’. Dit zou kunnen wijzen op een bestrijding van het OFGR in familiesituaties. Uit de praktijk is mij echter slechts bekend dat door de Belastingdienst wordt getoetst aan het 90%-criterium. Dit criterium is echter niet een wettelijke voorwaarde. Hoewel deze eis in recente rechtspraak niet houdbaar is gebleken, is het aan te raden hieraan (voorlopig) toch te voldoen om het fonds direct geaccepteerd te krijgen. Minderjarige participanten kan acceptatie OFGR verhinderen Als de participant tevens de wettelijke vertegenwoordiger van de andere participant(en) is, is er geen sprake van vrij verhandelbare deelbewijzen. De wettelijke vertegenwoordiger van een minderjarige voert immers het bewind over het vermogen van de minderjarige. De minderjarige is zelf bevoegd rechtshandelingen te verrichten, mits de minderjarige toestemming heeft van de wettelijke vertegenwoordiger. Er kan dan geen sprake zijn van een OFGR volgens het Ministerie. Het lijkt erop dat het OFGR niet wordt geaccepteerd zodra er een minderjarige participant met een ouder participeert in het fonds. Volgens een beleidsbesluit van de Staatssecretaris van Financiën is echter sprake van vrije verhandelbaarheid, indien voor de vervreemding van de participaties niet de toestemming van alle participanten nodig is. Dit criterium is in tegenspraak met het bovenvermelde standpunt over minderjarigen. Immers voor vervreemding van een participatie van de minderjarige is de toestemming nodig van een ouder, maar is niet de toestemming nodig van ALLE overige participanten. Het fonds zou dan nog steeds als open aangemerkt moeten worden, omdat de participaties vrij verhandelbaar zijn. Opzetten van een OFGR Het OFGR heeft duidelijk fiscale voordelen vergeleken bij beleggen in box 3 bij lage verwachte rendementen. Het beschreven voorbeeld toont dit duidelijk aan. Op simpele wijze kan jaarlijkse duizenden euro’s aan box 3-heffing worden bespaard, omdat dan het werkelijke rendement van het vermogen wordt belast. Wel moet bij het opzetten van een OFGR beoordeeld worden of bovenvermeld beleid van het Ministerie een probleemloze acceptatie door de Belastingdienst in de weg staat. Voor een OFGR volstaat een (zeer) simpele administratie en een jaarlijkse aangifte vennootschapsbelasting. Het OFGR heeft lage kosten en weinig formaliteiten (ook de opheffing kan eenvoudig geregeld worden). Extreem hoge belastingheffing op spaargeld blijft ook in 2021 volledig in stand voor grotere vermogens. Deze heffing kan echter eenvoudig worden voorkomen door het vermogen onder te brengen in OFGR dat onderworpen is aan de vennootschapsbelasting. Realisatie van een OFGR vóór 1 januari 2021 is een ‘must’ om box 3-heffing over 2021 te vermijden. Vragen? Inmiddels heb ik al meerdere cliënten succesvol aan een OFGR geholpen. Indien u vragen hierover heeft, neem dan vrijblijvend contact op.