De belastingdienst beklaagt zich over het feit dat agrarische ondernemers te vaak afwijken van de landelijke landbouwnormen en dit dan ook doen met nauwelijks voldoende motivering. Deze afwijkingen doen zich volgens de belastingdienst vooral voor bij afschrijvingen van bedrijfsmiddelen en bij voorraadwaarderingen. Het aantal afwijkingen is mij niet bekend, maar de vraag is enerzijds of het beklag van de belastingdienst terecht is en anderzijds of zoveel belastingplichtigen wel terecht afwijken van de landbouwnormen. En als wordt afgeweken, zijn dan de mogelijke gevolgen hiervan wel voldoende doordacht?

Op het Forum fiscaal dienstverleners van 2 oktober 2019 vindt de Belastingdienst dat agrariërs best mogen afwijken van de landbouwnormen, maar dat dit alleen in uitzonderlijke situaties kan. Een keuze hiervoor wordt niet echt op prijs gesteld lijkt het, want de afwijking is maar zelden terecht, aldus de fiscus. Wat zijn die landbouwnormen precies? De landbouwnormen worden sinds 1992 in overleg tussen het landbouwbedrijfsleven en de belastingdienst vastgesteld. De landbouwnormen worden jaarlijks aangepast en vindt u op de site van de Belastingdienst. Deze normen bevatten vooral waarderingsmaatstaven voor de vaststelling van de balanswaarde van gebruiks- en verbruiksvee, gebouwen, machines alsmede de voorraden en veldinventaris. Op zich zelf zijn de gezamenlijk vastgestelde normen uniek. In geen enkele andere sector bestaat een vergelijkbaar samenspel tussen de ondernemer, de fiscale adviseur en de belastingdienst. De landbouwnormen vormen een evenwichtig systeem van normen en waarden. Bij het vaststellen van de normen is met heel veel aspecten rekening gehouden. Er zit meer achter dan wij op het eerste gezicht wellicht geneigd zijn te denken. De landbouwnormen zijn beleidsregels in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht. Daardoor is de belastingdienst gehouden de normen toe te passen bij de beoordeling van de onderdelen van de belastingaangifte. De doelstelling is dat ondernemers en hun adviseurs zich in belangrijke mate gebonden achten aan deze waarderingsmaatstaven. Ze zijn immers een product van het overleg dat het georganiseerde landbouwbedrijfsleven en de belastingdienst jaarlijks met elkaar voeren. Het zijn dus geen door de belastingdienst opgelegde normen! Wanneer u de normen volgt, heeft u dus  de zekerheid dat er over deze waarderingen geen discussie met de belastingdienst ontstaat. Afwijken van de landbouwnormen in de belastingaangifte mag! De “vrijwillige” gebondenheid aan de normen ziet u ook terug in de belastingaangifte. Daarin is de vraag opgenomen of in de aangifte van de landelijke landbouwnormen wordt afgeweken. Is dit het geval, dan dient u dit vakje aan te kruisen. Merkwaardig genoeg kan in de aangifte geen nadere toelichting worden gegeven. Bij de controle van de aangifte moet het aankruisen van het vakje er toe leiden dat de belastinginspecteur een nadere toelichting vraagt. Daarna kunt u pas onderbouwen dat er in uw concrete geval sprake is van een uitzonderlijke situatie die afwijking van de landbouwnormen rechtvaardigt. De Belastingdienst denkt dan bijvoorbeeld aan ziektes of plagen. Wees ervan bewust dat het niet aankruisen van het vakje, terwijl wel wordt afgeweken, als het niet doen van de juiste belastingaangifte kan worden aangemerkt. Dat kan leiden tot omkering van de bewijslast en zelfs tot strafvervolging. Dit laatste geldt zowel voor cliënt als de adviseur. Heeft procederen tegen toepassing van de landbouwnormen zin? Omdat het volgen van de landbouwnormen voor de belastingdienst het uitgangspunt is – zij zijn het zelf immers ook verplicht – blijkt in de praktijk de bereidheid van de belastingdienst om met een afwijkend standpunt mee te gaan, niet al te groot. Dit betekent dat u er rekening mee moet houden dat u uw  gelijk bij de belastingrechter moet gaan halen. Procederen brengen dan natuurlijk wel kosten met zich. Dit gegeven maakt dat u van tevoren goed moet bedenken of het de moeite waard is om van de normen af te wijken. Want wanneer u afwijkt – u plaatst dat kruisje – legt u de aangifte onder een vergrootglas. U vraagt immers de aandacht van de belastinginspecteur. En die kijkt naar de specifieke afwijking maar wellicht ook wel naar andere zaken, nu hij immers toch de belastingaangifte voor zich heeft liggen! Wellicht heeft u elders in de aangifte een verdedigbaar standpunt verwerkt die voor discussie vatbaar is. Een kruisje is zo gezet, maar een procedure is niet zo gewonnen. Zeker niet als de bewijslast bij u ligt. Dus bezint eer u begint! Heeft u een discussie (bezwaar) met de belastinginspecteur lopen of ziet het er naar uit dat de gang naar de belastingrechter moet worden gemaakt, dan kan ik u bijstaan. Wilt u eerst sparren over de mogelijkheden om bijvoorbeeld alsnog met de Belastingdienst tot een compromis te komen, neem dan ook gerust vrijblijvend contact op.