Zowel voor de heffing van BTW als voor de heffing van overdrachtsbelasting is het bij verkoop van belang of een goed als een roerende of als een onroerende zaak kwalificeert. In het verleden is in rechtspraak al meerdere keren de vraag aan de orde gekomen wanneer een zaak onroerend is. Uit een recente zaak voor het Hof waarin het een mobiele chalet betrof, blijkt dat deze vraag nog steeds actueel is.

Begrip ‘onroerende zaak’ wordt voor overdrachtsbelasting anders uitgelegd dan voor BTW Bij de uitleg van het begrip ‘onroerende zaak’ in de overdrachtsbelasting wordt aangesloten bij het civiele recht, terwijl voor het uitleg van het begrip ‘onroerende zaak’ in de BTW wordt aangesloten bij de fiscale uitleg. Door de verschillende definities in de BTW en de overdrachtsbelasting kan dit er toe leiden dat een goed voor de BTW een roerende zaak is terwijl voor de overdrachtsbelasting sprake is van een onroerende zaak. Het is van belang om vast te stellen of sprake is van een onroerende zaak voor de overdrachtsbelasting en de BTW, zodat de BTW en overdrachtsbelasting juist worden aangegeven. BTW-gevolgen voor onroerende zaken anders dan voor roerende zaken De verkoop van een onroerende zaak is voor de BTW vrijgesteld van BTW, tenzij het gaat om een bouwterrein of een gebouw die nog niet langer dan twee jaar geleden voor het eerst in gebruik genomen is. De verkoop van een roerende zaak door een ondernemer is daarentegen altijd met BTW belast. Bij levering van een goed is daarom van belang of sprake is van een roerende zaak of een onroerende zaak. Ook bij herziening van BTW is van belang of sprake is van een roerende zaak of een onroerende zaak voor de BTW in verband met de herzieningstermijn. De herzieningstermijn moet worden bijgehouden als een zaak met BTW is aangekocht waarbij de BTW in aftrek is gebracht. Bij roerende zaken geldt een herzieningstermijn van vijf jaren, terwijl bij onroerende zaken een herzieningstermijn van tien jaar geldt. Wijzigt gedurende de herzieningstermijn het gebruik van de onroerende zaak en wordt de zaak niet langer of voor een kleiner of groter deel voor BTW-belaste prestaties gebruikt, dan moet voor het deel van de nog openstaande herzieningstermijn de BTW worden herzien. Dit leidt ertoe dat de belastingplichtige BTW moet terug betalen of terug ontvangt van de Belastingdienst. Ook bij de verhuur van een onroerende zaak is geen BTW verschuldigd, terwijl de verhuur van een roerende zaak wel met BTW belast is. Op grond van het Maierhofer arrest van het Hof van Justitie uit 2003 blijkt dat het om te kunnen spreken van een onroerende zaak voor de BTW niet noodzakelijk is dat de zaak onlosmakelijk met de grond verbonden is. Overdrachtsbelasting alleen bij onroerende zaken Om voor de overdrachtsbelasting te bepalen of sprake is van een onroerende zaak of een roerende zaak is van belang of een zaak duurzaam met de grond is verenigd. Zo zal een stacaravan voor de overdrachtsbelasting een onroerende zaak zijn. Overdrachtsbelasting kan alleen worden geheven over de levering van onroerende zaken. Bij levering van een roerende zaak is geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Uitspraak Hof: mobiele chalet is onroerende zaak voor BTW Voor de BTW werd tot voor kort altijd aangenomen dat stacaravans, portacabins en dergelijke relatief gemakkelijk te verplaatsen zijn, zodat dit roerende zaken zijn. Door een uitspraak van het Hof op 9 november 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:4636, lijkt het begrip ‘onroerende zaak’ te zijn verruimd. Het Hof heeft geoordeeld dat het mobiele chalet in deze zaak onroerend is voor de BTW. Het betrof in deze zaak een perceel grond gelegen op een recreatiepark. De koper van het perceel grond had tegelijkertijd met de koop van de grond een koop/aannemingsovereenkomst gesloten met betrekking tot een te stichten recreatiewoning, namelijk een mobiel chalet. Het chalet is geplaatst op fundering, bestaande uit houten balken; aan de onderrand van het chalet is een houten bekisting geplaatst die aan het chalet en de houten fundering is vast gemaakt. Het chalet is bovendien aangesloten op de riolering, nutsvoorzieningen en kabels. De tuin en grond rondom het chalet is bestraat. De eigenaar heeft het chalet met ondergrond verkocht en daarbij geen BTW in rekening gebracht omdat hij van mening is dat het mobiele chalet een onroerende zaak is die langer dan twee jaar geleden voor het eerst in gebruik genomen is. De Belastingdienst vindt dat het chalet een roerende zaak betreft zodat BTW verschuldigd is over de verkoopprijs. Het Hof geeft aan dat een goed als roerend aan te merken is als het een mobiel goed betreft of als het gemakkelijk te verplaatsen is. Om van een onroerende zaak voor de BTW te kunnen spreken is niet nodig dat het goed onlosmakelijk met de grond verbonden is, maar is wel van belang dat de constructie niet gemakkelijk te demonteren en te verplaatsen is. Gemakkelijk verwijderbaar betekent zonder inspanningen en zonder aanzienlijke kosten. Volgens het Hof kan het chalet waar het in deze zaak om ging niet gemakkelijk worden verwijderd, omdat het lopende huurcontract moest worden gerespecteerd en omdat de aftimmering en bestrating uiteen zou vallen bij verplaatsing. De levering van het perceel grond met daarop het mobiele chalet, de tuin en het erf vormen volgens het oordeel van het Hof een functionele en economische eenheid die voor de BTW in zijn geheel is aan te merken als de levering van een onroerende zaak. Wat zijn de fiscale gevolgen van uitspraak Hof? Wanneer een goed, zoals een chalet, kwalificeert als een roerende zaak is het risico aanwezig dat zowel BTW als overdrachtsbelasting verschuldigd is. Dit omdat de levering van een roerende zaak voor de BTW belast is met BTW en voor de overdrachtsbelasting, die een andere uitleg van de definitie ‘onroerende zaak’ hanteert, sprake kan zijn van een onroerende zaak waarover overdrachtsbelasting verschuldigd is. Om dubbele heffing in dergelijke situaties te voorkomen kan een beroep worden gedaan op de samenloopvrijstelling in het Besluit van 16 maart 2017. Het Hof past voor de BTW een ruime uitleg van het begrip onroerende zaak toe; hierdoor lijkt de uitleg van het begrip ‘onroerende zaak’ te worden opgerekt. In situaties waarin een chalet als onroerende zaak voor de BTW kwalificeert wordt daardoor voorkomen dat sprake is van samenloop van BTW en overdrachtsbelasting, zodat aan een beroep op genoemd Besluit niet toegekomen wordt. Wanneer een goed voor de BTW als een onroerende zaak kwalificeert, dan geldt de samenloopvrijstelling zodat geen overdrachtsbelasting verschuldigd is als de zaak nog niet in gebruik genomen is of als de koper de BTW niet in aftrek kan brengen. Door de rechtspraak van het Hof zal een ouder, instabiel chalet eerder onroerend zijn, omdat verplaatsing daarvan niet eenvoudig is. Een nieuw chalet zal eerder roerend zijn, omdat nieuwe chalets over het algemeen eenvoudiger te verplaatsen zijn. Let op! Er is cassatie aangetekend tegen het oordeel van het Hof, zodat ook de Hoge Raad over de zaak zal oordelen. Het uiteindelijke oordeel van de Hoge Raad kan afwijken van het oordeel van het Hof. Conclusie Let bij de aankoop van een goed op of sprake is van een onroerende zaak voor de BTW en/of overdrachtsbelasting. De uitleg van het begrip onroerende zaak voor de BTW wijkt af van de uitleg voor de overdrachtsbelasting. Door een recent arrest van het Hof lijkt het begrip voor de BTW te worden verruimd zodat voor de BTW eerder sprake is van een onroerende zaak bij oude chalets dan voorheen werd gedacht.