Een ambtelijke werkgroep komt met verbetervoorstellen die behoorlijke impact hebben. Voor de inkomstenbelasting wordt de aangifte van de giftenaftrek vereenvoudigd en de contante giften worden uitgezonderd van aftrek. Voor de ANBI’s wordt de eis over de liquidatiesaldo-bepaling versoepeld en er komt een verduidelijking van de ‘anti-oppoteis’. En er is meer …

Werkgroep ter vermindering complexiteit ANBI-regeling en giften In de praktijk worden veel Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI’s) geconfronteerd met vragen waarin de huidige wet- en regelgeving niet of maar beperkt voorziet. Ook donateurs ervaren de complexiteit van de fiscale regelgeving. Het foutloos effectueren van giftenaftrek in de belastingaangifte is geen sinecure. Tegen deze achtergrond is een gezamenlijke werkgroep aan de slag gegaan van het Ministerie van Financiën en de Samenwerkende Brancheorganisatie Filantropie. Deze werkgroep publiceerde op 28 maart 2019 maar liefst 16 verbetervoorstellen. Verbetervoorstellen waarvan ik verwacht dat deze binnen afzienbare termijn tot gewijzigde wet- en regelgeving zullen leiden. Risico’s verlies ANBI-status Het niet voldoen aan wet- en regelgeving brengt voor ANBI’s het risico met zich mee op verlies van de fiscale status. Enerzijds leidt dat tot potentieel verlies van diverse fiscale voordelen, zowel voor de instelling als voor haar donateurs. Anderzijds heeft dat verlies ook eigen gevolgen, zoals ontslag van diverse plichten, maar ook het ontstaan daarvan. Vanwege interpretatieruimte in de huidige wet- en regelgeving, vraagt het wegnemen van risico’s voor ANBI’s vaak om afstemming met de Belastingdienst. Daarbij blijft vooraf vaak ongewis of de Belastingdienst de instelling tegemoet zal komen. Om ook de kans op fouten en correcties voor belastingplichtigen in de inkomsten- en vennootschapsbelasting te verminderen, onderkent de werkgroep het belang van informatieverstrekking door ANBI’s aan de Belastingdienst. Het aangifteformulier inkomstenbelasting moet bovendien sterk worden vereenvoudigd: door de hoeveelheid keuzes te verminderen neemt de kans op fouten en ook de handhavingslast voor de Belastingdienst naar verwachting af. De verbetervoorstellen De maatregelen die de werkgroep overweegt hebben diverse gevolgen. Positief en negatief. Een goede voorbereiding op deze maatregelen brengt uw instelling of donateurs minder risico’s, maar mogelijk wel nadere uitvoeringslasten. Onderstaand ga ik kort in op de meest opvallende van de voorstellen. Slim invulscherm inkomstenbelasting en pilot gegevensuitwisseling De aangifte inkomstenbelasting wordt verrijkt met een slim invulscherm. De belastingplichtige moet daarin voor eenmalige giften een keuze maken tussen de bij de Belastingdienst geregistreerde ANBI’s. Het huidige vrije invoerveld leidt tot onduidelijkheid en te veel fouten. In dit slim invulscherm moeten belastingplichtigen de juiste ANBI registreren. In een pilot waaraan diverse ANBI’s deelnemen, wordt beoordeeld of goede doelen (en wellicht voor periodieke giften ook verenigingen) gegevens kunnen gaan uitwisselen met de Belastingdienst. Op basis van deze contra-informatie kan de voor in te vullen aangifte en controle op de aangifte worden verbeterd. Versoepeling liquidatiesaldo-bepaling statuten ANBI Momenteel zijn ANBI’s verplicht om in de statuten te vermelden dat een eventueel batig saldo na opheffing van de instelling wordt besteed aan een ANBI met een soortgelijk algemeen nuttig doel. Dit ‘soortgelijkheidscriterium’ roept in de praktijk veel vragen op en bovendien leert de ervaring dat veel bonafide ANBI’s dit criterium onjuist hebben ingevuld. Binnen de werkgroep bestaat consensus en voorgesteld wordt om het soortgelijkheidscriterium te laten vervallen. Voor zogeheten ‘culturele ANBI’s’ zou het soortgelijkheidscriterium wel blijven gelden. Verduidelijking van open norm bestedingscriterium / anti-oppoteis Een ANBI mag niet meer vermogen aanhouden dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden ten behoeve van haar doelstelling. Dit is een open norm, waarmee ruimte bestaat voor discussie tussen ANBI’s en de Belastingdienst. Voor moderne(re) vormen van filantropie, zoals impact investing, bestaat behoefte aan handvatten voor concrete toepassing van de ANBI-faciliteiten. Een handleiding van de werkgroep met voorstellen moet meer duidelijkheid bieden over dit criterium. Helder wordt dat impact investing onder omstandigheden in lijn blijft met de anti-oppoteis. Voorts hoeft een ANBI een vaste vermogensbasis (stamkapitaal) niet langer periodiek te waarderen; een potentieel gedwongen verkoop van een deel van haar vermogen als gevolg van waardestijgingen wordt daarmee voorkomen. Tot slot kunnen ANBI’s, mits onderbouwd met historische informatie en al dan niet in overleg met de Belastingdienst, reserves aanhouden om potentiële toekomstige financiële tegenvallers op te vangen. Einde giftenaftrek voor contante giften Contante giften zullen niet meer aftrekbaar zijn. Alle aanleiding dus voor ANBI’s om hun collectebussen uit te rusten met meer digitale mogelijkheden. Giften in natura van meer dan € 2.500 moeten voorts schriftelijk onderbouwd worden, bijvoorbeeld met een taxatie. Ex-ANBI mag informatieplicht afkopen Voormalige ANBI’s blijven onder de huidige fiscale regelgeving geconfronteerd met administratieve lasten: zij moeten de Belastingdienst jaarlijks informeren over het verloop van hun vermogen dat tijdens hun ANBI-status is opgebouwd. Het voornemen bestaat een mogelijkheid te introduceren tot afkoop van deze informatieplicht. Overig: publicatieplicht, integriteitseisen, et cetera Diverse andere maatregelen worden nog aangekondigd. Zo wordt een facultatief standaardsjabloon ontwikkeld voor door ANBI’s jaarlijks te publiceren informatie. Dit moet transparantie en vertrouwen in de filantropische sector verbeteren. Een standaard zou aan de leesbaarheid, de vindbaarheid en de vergelijkbaarheid van informatie tegemoet kunnen komen. ANBI’s krijgen voorts een meldmogelijkheid voor herroepen giften en vermoedens van misbruik van de fiscale giftenregeling door donateurs. Voorts wenst de Belastingdienst de dienstverlening aan met name, de kleinere (aspirant) ANBI’s te verbeteren. Deze ANBI’s werken veelal met vrijwilligers. De uitleg en voorlichting over de huidige ANBI-regelgeving op de website van de Belastingdienst krijgt meer aandacht. Ook worden links opgenomen naar websites van brancheorganisaties voor filantropie. De huidige ‘ANBI-integriteitseis’ heeft tot dusver nog nooit geleid tot intrekking van de ANBI-status. Overwogen wordt om deze eis beter te laten aansluiten op recente verbeteringen in de systematiek rondom de VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag). Tot slot ziet het Ministerie van Financiën graag dat ANBI’s die giften ontvangen uit ‘onvrije landen’ deze renseigneren aan de Belastingdienst. Conclusie De huidige ANBI-regels leiden met regelmaat tot vragen, discussie of zelfs verlies van de ANBI-status. Het is dus positief dat een werkgroep veel van deze problemen onderkent en zoekt naar oplossingen en verbeteringen. Zowel de filantropische sector als ook de handhaving door de Belastingdienst is naar mijn indruk gediend met veel van de aangekondigde maatregelen. Anderzijds worden hiermee niet alle vragen weggenomen. Veel knelpunten blijven ook gewoon bestaan. Die kunnen wellicht in een volgende werkgroep worden verkend … Mocht u, uw instelling of cliënt worstelen met vragen omtrent de ANBI-regelgeving of giftenaftrek, dan kunt u desgewenst vrijblijvend contact met mij opnemen om oplossingen te verkennen.